Trọn bộ bí kíp luyện nghe chép chính tả tiếng Anh giúp bạn “phá đảo” mọi bài thi Listening

Listening là một trong 4 kỹ năng luôn xuất hiện trong nhiều bài thi tiếng Anh mà bất kỳ người học nào cũng phải trải qua. Tuy nhiên, đối với một số bạn, kỹ năng Listening lại là nỗi ám ảnh khi họ chẳng thể nghe hiểu được dù đã học thuộc rất nhiều từ vựng hay ngữ pháp tiếng Anh liên quan. Để khắc phục vấn đề này, nghe chép chính tả tiếng Anh chính là một trong những phương pháp nổi tiếng hiệu quả và được nhiều người áp dụng nhất trong quá trình luyện tập Listening tại nhà. Phương pháp này là gì và cách sử dụng như thế nào, hãy cùng FLYER tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh là gì?

Phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh (còn được gọi là Dictation) đã được biết đến từ năm 1981. Cho đến hiện tại, đây vẫn là một trong những phương pháp được nhiều người quan tâm nhất và cũng đã có rất nhiều người sử dụng thành công phương pháp này trong việc cải thiện quá trình học tập tiếng Anh.

Đúng như tên gọi của nó, phương pháp nghe chép chính tả đòi hỏi người học ghi chép lại 100% những gì mình nghe được. Quá trình nghe chép chính tả có thể sẽ có nhiều trở ngại cho bạn trong thời gian đầu, gây ra sự chán nản và dễ làm bạn bỏ cuộc giữa chừng, bởi hầu hết chúng ta không thể nghe kịp để ghi lại hoặc khó có thể ghi lại được hết tất cả những gì mình nghe được khi mới bắt đầu. Tuy nhiên, nếu kiên trì và áp dụng phương pháp này đúng cách, chẳng bao lâu sau kỹ năng nghe hiểu tiếng Anh của bạn sẽ tiến bộ rõ rệt.

2. Những điều cần lưu ý trước khi luyện nghe chép chính tả tiếng Anh

Dù đây là một phương pháp hiệu quả và được rất nhiều người sử dụng, bạn vẫn cần phải cân nhắc một số điều trước khi lựa chọn học theo phương pháp này. 

2.1. Cần xác định mình có phải là đối tượng nên sử dụng phương pháp này hay không?

Khi nhắc đến việc luyện Listening, phần lớn những người có kinh nghiệm sẽ gợi ý phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh. Thế nhưng, không phải ai cũng phù hợp và không phải ai cũng cần sử dụng phương pháp này để cải thiện kỹ năng nghe. 

Phương pháp luyện nghe chép chính tả tiếng Anh đòi hỏi người học phải tập trung chú ý vào từng câu từng chữ. Do đó, nếu bạn đang cần giải quyết các bài tập Listening liên quan đến việc nghe và phân biệt chính xác các từ vựng như dạng Điền vào chỗ trống trong bài thi IELTS thì đây là phương pháp thích hợp dành cho bạn. Tuy nhiên, đối với các bài tập cần nghe hiểu và nắm bắt thông tin chính như dạng bài Nối thông tin lại với nhau hoặc Trắc nghiệm thì phương pháp này có thể sẽ gây ra bất lợi cho bạn về mặt thời gian.

Do đó, để có thể cải thiện kỹ năng Listening một cách toàn diện, bạn không nên chỉ tập trung vào phương pháp nghe chép chính tả mà cũng cần kết hợp đan xen với các phương pháp khác tùy theo từng dạng bài. Điều này sẽ giúp bạn có thể tự tin “cân” được mọi dạng bài tập Listening, tránh việc học lệch cũng như có cơ hội phát triển kỹ năng một cách toàn diện.

2.2. Những ưu điểm và nhược điểm của việc nghe chép chính tả tiếng Anh

2.2.1. Ưu điểm

Phương pháp luyện nghe tiếng Anh là một phương pháp đơn giản, dễ thực hiện tại nhà, đồng thời mang lại khá nhiều lợi ích cho bạn. Cụ thể, phương pháp này giúp bạn: 

• Cải thiện khả năng tập trung: So với việc luyện nghe tiếng Anh thông thường, phương pháp này đòi hỏi bạn cần có sự tập trung cao độ trong quá trình nghe để có thể phân biệt được các âm tiết và từ vựng. Nhờ đó, khả năng tập trung nghe tiếng Anh cũng được cải thiện nhanh chóng.
• Cải thiện phát âm tiếng Anh: Trong quá trình nghe, bạn có thể nghe được đúng chuẩn phát âm của các từ vựng mình đã học. Qua đó, bạn có thể cải thiện phát âm sao cho hay và chuẩn như người bản xứ.
• Luyện tập kỹ năng nghe hiểu các cách phát âm nâng cao: Việc tập trung cao độ trong quá trình nghe còn giúp bạn rèn luyện khả năng nghe được các chi tiết khó và thường không được phát âm rõ hoặc bị lướt qua quá nhanh trong quá trình giao tiếp như các âm nối, âm đuôi, âm câm hay mạo từ,…
• Học được cách người bản xứ sử dụng ngữ điệu, âm điệu và cách nhấn âm để cải thiện cả kỹ năng Speaking của mình.
• Nâng cao vốn từ vựng và các kiến thức ngữ pháp tiếng Anh. 

2.2.2. Nhược điểm

Bên cạnh những lợi ích kể trên là một số điểm hạn chế nếu bạn sử dụng phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh sai cách. Cụ thể, nếu thực hiện không đúng cách, phương pháp này có thể khiến bạn: 

• Bị xao nhãng khỏi nội dung chính của bài nghe: Luyện tập phương pháp này vô tình sẽ khiến chúng ta có thói quen cố gắng chỉ nghe thật kỹ từng câu từng chữ mà quên mất việc cần phải hiểu được người nói đang muốn biểu thị điều gì. Mặt khác, một số bài tập Listening lại yêu cầu bạn cần phải hiểu ý nghĩa của cuộc hội thoại để chọn đáp án đúng. Do đó, bạn cũng cần kết hợp thêm với các phương pháp luyện nghe khác.
• Rơi vào hiệu ứng domino: Trong quá trình nghe, nếu như bạn vô tình không nghe kịp dù chỉ một từ thì sẽ dẫn đến hiệu ứng domino, tức bạn không thể nghe được các từ tiếp theo. Việc này sẽ ảnh hưởng đến cả sự tập trung và tâm lý trong quá tình luyện tập, cộng thêm việc phải tiếp tục nghe nội dung tiếp theo khi không còn theo kịp bài sẽ khiến não của bạn quá tải.
• Dễ chán nản và bỏ cuộc: Khi mới bắt đầu luyện tập, bạn sẽ khó có thể nghe được nhiều và rõ ràng những gì người khác nói trong đoạn ghi âm. Vì vậy, bạn sẽ dễ cảm thấy chán nản, nặng nề, buồn ngủ và dễ bỏ cuộc giữa chừng.

3. Các bước luyện nghe chép chính tả tiếng Anh hiệu quả

Nếu đã xác định được bản thân mình phù hợp với phương pháp này, bạn hãy tiếp tục tìm hiểu thêm các bước luyện nghe chép chính tả tiếng Anh để sử dụng phương pháp một cách “bài bản” nhất. Bởi lẽ, bạn không thể cứ tìm “bừa” một đoạn audio để chép chính tả mà cần phải đi theo một quy trình đúng đắn và hợp lý thì mới có thể thấy được sự tiến bộ.

3.1. Bước 1: Tìm nguồn nghe tiếng Anh chuẩn

Bước đầu tiên, bạn cần tìm được một bài nghe chuẩn. Đó có thể là một đoạn audio thông thường hay một video đa dạng hình ảnh, một đoạn hội thoại giữa hai hoặc nhiều người hay cũng có thể là một bài nói hoặc một bản tin chỉ có một giọng đọc. 

Tuy nhiên, FLYER khuyên các bạn nên lựa chọn nghe xen kẽ nhiều bài với những hình thức khác nhau vì trong cấu trúc của hầu hết các bài thi Listening đều xuất hiện tất cả các dạng trên. 

Thời lượng của bài nghe cũng là một trong những yếu tố quan trọng không kém. Việc lựa chọn thời lượng bài nghe dựa vào sự tập trung của bạn, thời gian bạn dành cho việc luyện nghe cũng như trình độ của bản thân. FLYER gợi ý như sau:

• Khi mới bắt đầu làm quen với phương pháp nghe chép chính tả, bạn nên lựa chọn nghe các đoạn ngắn từ khoảng 2-3 phút. 
• Khi đã dần quen với phương pháp này, bạn có thể tăng thời lượng nghe lên khoảng 5-7 phút. 
• Và khi đã thành thạo và có thể luyện tập mỗi ngày, thời lượng nghe nên được điều chỉnh lên đến 7-10 phút cho một bài nghe. 

Mặc dù vậy, đây chỉ là gợi ý chung. Trên thực tế, bạn vẫn cần xác định khả năng thật sự của bản thân và dựa trên kết quả của quá trình luyện nghe để có kế hoạch rõ ràng và phù hợp.

3.2. Bước 2: Tiến hành nghe chép chính tả

Trước tiên, để có thể nghe chép chính tả hiệu quả hơn cũng như có được sự tập trung cao độ, bạn cần có một số bước khởi động nhỏ trước khi tiến hành nghe chép, cụ thể:

• Nghe qua trước đoạn ghi âm từ 2-3 lần để khởi động và tạo sự tập trung dần cho não bộ, đồng thời nắm được nội dung tổng quát của bài nghe. 
• Cần lưu ý, đối với những bạn mới bắt đầu luyện nghe chép, bạn có thể điều chỉnh tốc độ nghe xuống 0.5x hoặc 0.75x. Khi đã quen dần hoặc luyện tập qua 2-3 bài, bạn có thể điều chỉnh ở tốc độ chuẩn của đoạn ghi âm.
• Khi đã nắm chắc nội dung của bài nghe, bạn bắt đầu bước vào quá trình nghe chép chính tả.

Trong quá trình nghe chép:

• Bạn nên nghe một đoạn rồi tạm ngưng để chép lại những gì mình đã nghe, sau đó thực hiện tương tự với những đoạn tiếp theo cho đến khi nghe hết bài. 
• Những đoạn nghe có thể là những câu đơn hoặc câu ghép được tách làm nhiều phần nhỏ, tùy thuộc vào khả năng nghe chép của bạn. 
• Tuy nhiên, bạn không nên nghe quá nhiều câu cùng lúc hoặc nghe hết một câu quá dài vì điều này có thể gây nhiễu thông tin làm ảnh hưởng đến tâm lý chung. 
• Bạn có thể tua lại nếu không nghe kịp nội dung. Tuy nhiên, việc này cũng cần tuân theo quy tắc nhất định, cụ thể:   

• Bạn chỉ nên tua lại một câu tối đa 2 lần. 
• Việc nghe đi nghe lại một đoạn quá nhiều lần sẽ rất mất thời gian và cũng khiến bạn giảm tập trung khi phải cố gắng giải quyết một khúc mắc trong thời gian quá dài. 
• Nếu vẫn không nghe được sau 2 lần tua lại, bạn hãy bỏ qua và nghe nội dung tiếp theo cho đến khi hết bài.

Khi đã hoàn thành bài nghe chép, bạn đừng vội vàng chuyển sang bước tiếp theo mà hãy dành thêm chút thời gian nghe lại đoạn ghi âm thêm 1-2 lần nữa với những lưu ý sau:

• Trong lúc nghe lại toàn bộ bài, bạn có thể dò lại những gì mình đã ghi chép để sửa lỗi hay bổ sung thêm những chỗ mình chưa nghe kịp nếu cần thiết. 
• Bạn chỉ nên nghe lại toàn bộ bài tối đa 2 lần sau khi chép chính tả để tránh mất thời gian, đồng thời cũng đừng quá cố gắng chăm chú vào những chỗ còn bỏ trống sau nhiều lần nghe nhé.

Xem thêm: Luyện nghe tiếng Anh giao tiếp – Bật mí phương pháp luyện phản xạ giao tiếp như người bản xứ

3.3. Bước 3: Đọc transcript và so sánh phần nghe chép

Thông thường các bài nghe tiếng Anh sẽ đi kèm với phần transcript bên dưới. Tuy nhiên, trong trường hợp các video luyện nghe của bạn không có transcript, bạn có thể bật tính năng phụ đề tiếng Anh để so sánh với những gì mà mình đã ghi chép lại.

Trong lúc so sánh lại bài, bạn nên đánh dấu lại những lỗi sai hoặc những từ chưa nghe được trong transcript, sau đó, tua lại đúng vị trí mà mình đã sai để có thể nghe được phát âm của người nói. Lưu ý, bạn nên sửa bài bằng một màu khác để có thể nhìn rõ những lỗi sai của mình và tìm cách khắc phục trong những lần luyện tập kế tiếp.

Nếu như vẫn chưa nghe được đúng như trong phần transcript, bạn có thể điều chỉnh tốc độ 0.75x để có thể nghe rõ hơn. 

Thông thường, những từ mà bạn không nghe được đa số là các từ mới hoặc các âm bị đọc lướt, bị nối âm hay nuốt âm. Vì vậy mà việc nghe lại những chỗ nghe sai còn giúp bạn phát hiện ra những chi tiết khó để rút kinh nghiệm cho các bài tập sau.

Đối với những từ vựng mới, bạn nên đánh dấu lại và nghe lại cách phát âm những từ này trong bài, sau đó tra cứu ý nghĩa cũng như cách phát âm của từ vựng rồi đem so sánh lại với cách phát âm trong bài nghe để thấy được sự khác biệt của từ trong những tình huống khác nhau.

3.4. Bước 4: Luyện tập shadowing

Cuối cùng, bạn có thể luyện tập Shadowing để đồng thời cải thiện kỹ năng Speaking. 

• Ở phần này, bạn có thể nghe trước một đoạn ngắn. Trong lúc nghe, bạn cần để ý kỹ cách phát âm của người nói (cách nhấn nhá, nối âm và ngữ điệu trong câu)Bạn cũng có thể đánh dấu lại lại những phần phát âm  vào phần chép chính tả vừa thực hiện để có thể theo kịp bài nói.

Sau đó, bạn tiến hành mở lại từng câu một và nhại lại những gì người nói vừa thực hiện. Đặc biệt, đối với những phần mà bạn đã nghe sai trong lúc chép chính tả, bạn hãy cố gắng nghe kỹ và nhại lại thật đúng ở những phần đấy nhé!

Cuối cùng, sau khi đã tập Shadowing từng phần trong bài, bạn có thể thu âm lại một bài hoàn chỉnh. Việc này sẽ giúp bạn cải thiện vấn đề phát âm và rèn luyện những kỹ thuật khó như nối âm, ngữ điệu, tông giọng, đồng thời giúp bạn cảm thấy tự tin hơn khi có thể trình bày được một đoạn văn dài một cách tự nhiên như người bản xứ. 

Khi đã thu âm xong đoạn audio, bạn hãy nán lại thêm chút thời gian để so sánh đoạn audio của bản thân với đoạn nghe để có sự tinh chỉnh cho hợp lý, từ đó rút kinh nghiệm trong những lần sau.

Xem thêm: Từ A đến Z phương pháp Shadowing giúp giao tiếp tiếng Anh như người bản xứ

4. Gợi ý 4 nguồn luyện nghe chép chính tả cực uy tín

Đọc đến đây, chắc hẳn nhiều bạn đang nôn nóng áp dụng ngay phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh. Nhưng các bạn khoan hẵng vội, hãy cùng FLYER tham khảo thêm một số nguồn luyện nghe uy tín trong phần tiếp theo nhé!

4.1. Kênh Youtube BBC Learning English

Kênh Youtube BBC Learning English chắc hẳn không còn quá xa lạ đối với nhiều bạn học tiếng Anh nữa. Đây không chỉ là một nguồn luyện nghe chất lượng mà còn giúp bạn học được nhiều kiến thức tiếng Anh khác. 

BBC Learning English có hàng nghìn video với đa dạng các chủ đề từ đời sống, sức khỏe, ăn uống, thú cưng,… cho đến những tin tức mới nhất được cập nhật liên tục. Hai chuyên mục phù hợp nhất với việc luyện nghe chép chính tả tiếng Anh mà FLYER muốn gợi ý cho bạn là “6 Minute English” và “News Review”. Đây là hai chuyên mục cung cấp nhiều thông tin đa dạng trong mọi lĩnh vực với những video có thời lượng trung bình khoảng 6 phút, đặc biệt phù hợp với rất nhiều người học đang luyện nghe chép chính tả. 

Đa số các giọng đọc trên kênh là giọng Anh – Anh, đây cũng là giọng đọc thường xuất hiện trong các bài thi IELTS. Do đó, nếu bạn đang muốn ôn tập cho kỳ thì này thì BBC Learning English là kênh mà bạn không nên bỏ qua.

Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm một số video khác trên kênh với các kiến thức về ngữ pháp, từ vựng, phát âm được chia sẻ từ các giáo viên từ nhiều nơi trên thế giới. Có thể nói, nếu bạn đang trong quá trình tự học hoặc tự ôn thi tiếng Anh tại nhà thì đây là kênh Youtube có thể giúp ích cho bạn rất nhiều.

4.2. Kênh Youtube TED và TED-Ed

TED và TED-Ed cũng là hai kênh Youtube nổi bật với lượng thông tin đồ sộ thuộc nhiều chủ đề khác nhau. 

Đến với TED, bạn có thể thoải mái lựa chọn từ những chủ đề xã hội nóng hổi được trình bày bởi những người có chuyên môn trong ngành đến những câu chuyện truyền cảm hứng của chính những người thuyết giảng. Các video của TED có đa dạng giọng đọc hơn BBC Learning English bởi những người thuyết giảng tại đây đến từ mọi nơi trên thế giới. 

Kênh TED-Ed là một nhánh là một nhánh nhỏ của TED, bao gồm kiến thức đa ngành từ lịch sử, địa lý, y học, sinh vật học cho đến cả toán học. Các video của TED-Ed thường đặt ra những vấn đề rất thú vị và đi kèm với cách giải thích súc tích và khoa học nhất để đưa đến câu trả lời cho người xem. Các video của TED-Ed không chỉ chỉn chu về mặt nội dung mà còn được đầu tư về mặt hình thức với những hình vẽ hoạt hình minh họa sinh động. 

Thời lượng video trên kênh TED thường dao động từ 7 phút đến hơn 10 phút, trong khi video trên TED-Ed lại ngắn hơn, khoảng 4-6 phút/ video. Do đó, tùy thuộc vào sở thích và nhu cầu luyện nghe của bạn mà hãy cân nhắc lựa chọn cho phù hợp nhé!

4.3. Trang web Listen and Write

Listen and Write là nơi có số lượng lớn các bài nghe ở nhiều cấp độ với độ khó cũng như tốc độ đọc khác nhau. Trước khi luyện tập chép chính tả, bạn nên nghe từng bài một ở mỗi cấp độ để đánh giá và lựa chọn cấp độ phù hợp với mình.

Điều thú vị ở trang web này là với mỗi bài nghe, họ sẽ cung cấp 4 dạng bài tập để bạn có thể hiểu hơn về bài nghe đó:

• Dạng 1: Nghe và chép lại từng từ mà bạn vừa nghe được. 
• Dạng 2: Điền 1-2 chữ cái đầu tiên ở mỗi từ. 
• Dạng 3: Điền vào chỗ trống những từ còn thiếu, đây cũng là dạng bài tập thường xuất hiện trong đề thi. Do đó, bạn cũng có thể tham khảo và luyện tập nhiều hơn với dạng bài tập này. 
• Dạng 4: Ghi lại toàn bộ những gì mà bạn nghe được. 

Sau khi hoàn thành bài tập, bạn sẽ được xem kết quả ngay tại trang web. Đặc biệt, bạn có thể đăng ký tài khoản tại Listen and Write để dễ dàng theo dõi tiến độ luyện tập của bản thân và so sánh kết quả sau những lần làm bài. 

4.4. Trang web Spotlight English

Spotlight English có số lượng bài nghe cực đồ sộ với nhiều chủ đề đa dạng cho bạn tha hồ lựa chọn. Các chủ đề mà Spotlight English thực hiện cũng mang lại nhiều kiến thức thú vị không khác gì TED-Ed.

Điểm đặc biệt của Spotlight English đó là tốc độ của người nói khá chậm. Do đó, đây sẽ là trang web cực kỳ thích hợp cho những bạn mới bắt đầu luyện tập nghe chép tiếng Anh. Với những bạn đã luyện tập một thời gian dài, bạn vẫn có thể điều chỉnh tốc độ đoạn ghi âm cho phù hợp với trình độ hiện tại của mình.

Spotlight English hiện có mặt trên các nền tảng như Spotify, Apple Podcasts và Youtube giúp bạn có thể dễ dàng truy cập mọi lúc mọi nơi.

5. Tổng kết

Trên đây là tất cả những điều mà bạn cần biết về phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh. Đây là một phương pháp tuy dễ thực hiện nhưng cũng có nhiều khó khăn cho các bạn trong quá trình luyện tập. Tuy nhiên, “trái ngọt” không thể đến ngay được, bạn phải thật kiên trì để nhận thấy sự cải thiện nhé! FLYER chúc bạn sẽ học tập thật tốt và áp dụng thành công phương pháp nghe chép chính tả tiếng Anh để nâng cao kỹ năng Listening của mình.

Xem thêm:

• TOP 10 app luyện nghe tiếng Anh hiệu quả [từ cơ bản – nâng cao]
• TOP 10 podcast tiếng Anh luyện Nghe – Nói hay như người bản xứ!
• 13 kênh học giao tiếp tiếng Anh online hiệu quả nhất 2022